5 Cách tự nhiên hiệu quả giúp tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể vào thời điểm giao mùa

Thời điểm giao mùa là khi thời tiết chuyển đổi thất thường giữa nóng – lạnh, ẩm – khô, khiến cơ thể khó thích nghi kịp. Đây là điều kiện lý tưởng để virus, vi khuẩn và nấm mốc phát triển mạnh, từ đó làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý hô hấp như cảm cúm, viêm họng, viêm xoang, viêm mũi dị ứng và nhiều chứng bệnh do suy giảm hệ miễn dịch. Thực tế cho thấy, không ít người dù thể trạng vốn khoẻ mạnh vẫn dễ bị ốm vặt trong giai đoạn này, bởi hệ miễn dịch phải hoạt động quá tải trước những thay đổi liên tục từ môi trường.

Có thể nói, hệ miễn dịch chính là “tấm khiên” duy nhất mà cơ thể dùng để phòng vệ trước tác nhân gây bệnh. Tuy nhiên, không phải lúc nào hệ miễn dịch cũng đủ mạnh để bảo vệ chúng ta khỏi các biến động thời tiết và vi sinh vật xâm nhập. Với những người có hệ miễn dịch đang suy yếu, như người cao tuổi, người hay mất ngủ, làm việc căng thẳng, ăn uống thất thường. Thời điểm này chính là “mùa bệnh” thật sự.

Nhưng thay vì chỉ trông cậy vào thuốc kháng sinh hay tiêm ngừa, bạn hoàn toàn có thể chủ động tăng cường hệ miễn dịch thông qua 5 cách tự nhiên mà hiệu quả dưới đây. Trong đó, một phương pháp đơn giản, ít tốn kém nhưng rất hiệu quả được nhiều chuyên gia khuyên dùng là sử dụng trà thảo mộc mỗi ngày.

1. Duy trì chế độ ăn uống cân bằng và bổ sung vi chất tự nhiên

Một chế độ ăn cân đối, giàu dưỡng chất là nền tảng vững chắc giúp hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả. Đặc biệt trong thời điểm giao mùa, khi mà cơ thể dễ bị tác động bởi thay đổi nhiệt độ và độ ẩm từ môi trường xung quanh

Hãy ưu tiên:

• Rau xanh và trái cây tươi như cam, bưởi, đu đủ, cải bó xôi… chứa nhiều vitamin C, A, E những chất chống oxy hóa mạnh giúp bảo vệ tế bào miễn dịch khỏi sự tấn công của gốc tự do.
• Thực phẩm lên men như sữa chua, dưa cải, kim chi… cung cấp lợi khuẩn hỗ trợ cân bằng hệ vi sinh đường ruột, một nơi sản sinh hơn 70% tế bào miễn dịch của cơ thể
• Các loại hạt và hải sản giàu kẽm và selen như hạt bí, hạt hướng dương, hạt điều, tôm, cua… giúp tăng khả năng tổng hợp kháng thể khi cơ thể cần phản ứng nhanh trước các tác nhân gây bệnh.

Bởi theo tạp chí Journal of Immunology Research, việc duy trì chế độ ăn nhiều chất xơ từ rau củ quả có thể giúp giảm đến 40% nguy cơ viêm nhiễm đường hô hấp ở người trưởng thành.

2. Ngủ đủ giấc và thư giãn tâm trí

Giấc ngủ chất lượng chính là “liều thuốc tự nhiên” giúp phục hồi và tái tạo hệ miễn dịch. Ngủ dưới 6 tiếng mỗi đêm có thể làm giảm khả năng phản ứng miễn dịch lên đến 30%. Bên cạnh đó, căng thẳng kéo dài làm tăng cortisol, một loại hormone gây ức chế hệ miễn dịch.

Hãy nên:

• Duy trì lịch trình ngủ và thức dậy đều đặn mỗi ngày, kể cả cuối tuần.
• Tránh sử dụng thiết bị điện tử sau 21h để cơ thể dễ đi vào giấc ngủ sâu.
• Thực hành thiền, hít thở sâu hoặc viết nhật ký cảm xúc mỗi tối để giảm căng thẳng.

Nghiên cứu của Harvard Medical School cũng chỉ ra điều này, người duy trì giấc ngủ đều đặn từ 7–8 tiếng mỗi đêm có hệ miễn dịch khỏe hơn rõ rệt và nguy cơ cảm cúm thấp hơn gấp 3 lần so với người ngủ ít.

3. Tăng cường vận động nhẹ nhàng phù hợp với thể trạng

Vận động giúp tăng tuần hoàn máu, đưa oxy đến các cơ quan, tăng khả năng nhận diện và loại bỏ tác nhân gây bệnh. Tuy nhiên, ở giai đoạn giao mùa, cơ thể dễ mệt mỏi, nên ưu tiên các bài tập nhẹ nhàng.

Một số gợi ý:

• Đi bộ 20–30 phút mỗi ngày dưới ánh nắng sớm.
• Tập yoga, thái cực quyền hoặc giãn cơ buổi sáng giúp lưu thông khí huyết.
• Tập thở sâuchậm theo nhịp 4–7–8 giúp giảm lo âu, thư giãn hệ thần kinh.

Khi bạn vận động đều đặn, cơ thể không chỉ trở nên dẻo dai mà còn sản sinh ra endorphin, một hoạt chất giúp tinh thần vui vẻ, đồng thời đánh thức các tế bào miễn dịch NK, có vai trò quan trọng trong việc loại bỏ virus và các yếu tố lạ xâm nhập vào cơ thể.

4. Giữ vệ sinh và giữ ấm đúng cách

Thời điểm giao mùa xuân – hè, chênh lệch nhiệt độ giữa sáng – tối, ngày – đêm khiến vùng niêm mạc họng, mũi dễ bị kích ứng, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập. Nên phải đặc biệt chú ý đến việc giữ vệ sinh và giữ ấm cơ thể. Đặc biệc là các vùng cổ, mũi, miệng, tay, chân.

Để tăng cường hệ miễn dịch, nên:

• Mang khăn choàng nhẹ để giữ ấm cổ vào sáng sớm hoặc khi trời chuyển gió.
• Rửa tay với xà phòng sau khi ra đường, trước khi ăn hoặc khi tiếp xúc với vật dụng công cộng.
• Súc miệng với nước muối ấm 2 lần/ngày để giảm vi khuẩn hô hấp.

Theo CDC Hoa Kỳ, việc rửa tay đúng cách giúp giảm đến 21% nguy cơ mắc các bệnh hô hấp phổ biến như cảm lạnh hay cúm mùa.

5. Uống trà thảo mộc – thói quen nhỏ giúp tăng cường hệ miễn dịch hiệu quả

Trong hành trình sống khỏe và bền vững, đôi khi chúng ta không cần tìm kiếm những liệu pháp xa xôi hay phức tạp. Một tách trà ấm mỗi ngày có thể chính là “món quà quý giá từ thiên nhiên” dịu dàng mà sâu sắc cho cơ thể, đặc biệt trong thời điểm giao mùa.

Trà thảo mộc không chỉ giúp cơ thể giải độc, làm ấm và hỗ trợ tiêu hóa, mà còn góp phần tăng cường hệ miễn dịch, làm dịu các triệu chứng hô hấp nhẹ, chống viêm và thư giãn thần kinh. Với người trưởng thành bận rộn, việc hình thành thói quen uống trà vào mỗi sáng sớm hoặc buổi tối chính là cách tinh tế để chăm sóc sức khỏe và nuôi dưỡng một tinh thần tích cực mỗi ngày.

Một số loại trà đã được nhiều chuyên gia sức khỏe khuyên dùng trong thời điểm giao mùa như:

• Trà gừng: Có tác dụng làm ấm cơ thể, kháng khuẩn và chống viêm, rất phù hợp khi cảm thấy rát họng, sổ mũi nhẹ hoặc lạnh trong người.
• Trà chanh mật ong: Cung cấp vitamin C, tăng cường hệ miễn dịch, đồng thời có tác dụng làm dịu họng và giảm ho nhẹ.
• Trà hoa cúc: Là một loại trà giúp an thần tự nhiên, giúp giấc ngủ sâu và êm hơn, từ đó phục hồi thể lực và cân bằng nội tiết tốt hơn.
• Trà bạc hà: Có khả năng làm dịu cổ họng, giảm nghẹt mũi, hỗ trợ tiêu hóa và giúp cơ thể cảm thấy dễ chịu, thư thái.

Đặc biệt, trà hoa vàng chính là một loại trà quý hiếm và cực kỳ có giá trị trong tăng cường hệ miễn dịch.

Được mệnh danh là “nữ hoàng của các loài trà dược”, trà hoa vàng (tên khoa học Camellia chrysantha) là một loài cây quý hiếm thuộc họ chè, mọc nhiều ở các vùng núi cao Việt Nam như Tam Đảo, Quảng Ninh và Yên Tử.

Theo các nghiên cứu tại Viện Dược liệu Việt Nam, trà hoa vàng chứa hơn 400 hợp chất hoạt tính sinh học, trong đó nổi bật là polyphenol, flavonoid và saponin, những chất có khả năng:

• Chống oxy hóa mạnh: giúp trung hòa các gốc tự do gây tổn thương tế bào.
• Tăng cường miễn dịch: giúp cơ thể chống lại virus, vi khuẩn gây viêm họng, cảm cúm, đặc biệt hiệu quả trong mùa lạnh.
• Kháng viêm tự nhiên: giảm thiểu các phản ứng viêm ở niêm mạc họng, mũi.
• Ổn định huyết áp và cải thiện tuần hoàn: đặc biệt tốt cho người trung niên và cao tuổi

Một nghiên cứu của Trung tâm Sinh học Phân tử Trung Quốc (Institute of Biophysics, Chinese Academy of Sciences) còn chỉ ra rằng hoạt chất EGCG trong trà hoa vàng có khả năng ức chế một số dòng virus hô hấp, đồng thời giúp tái tạo tế bào miễn dịch T, nền tảng cho một hệ miễn dịch khỏe mạnh.

Việc uống một đến hai tách trà hoa vàng mỗi ngày, đặc biệt vào buổi sáng sớm hoặc sau bữa tối, không chỉ giúp thanh lọc cơ thể, giảm nguy cơ mắc các bệnh hô hấp khi giao mùa mà còn cải thiện giấc ngủ, hỗ trợ hệ tim mạch và giảm mệt mỏi thần kinh.

Bởi không như các loại trà chứa caffeine khác, trà hoa vàng không gây mất ngủ, không gây kích thích dạ dày, phù hợp với mọi lứa tuổi. Từ người trưởng thành đến người cao tuổi, nhất là những người đang dưỡng bệnh.

Và để bắt đầu và duy trì thói quen uống trà này cũng rất đơn giản. Bởi nhiều nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng khi một thói quen gắn liền với cảm xúc tích cực và sự thư giãn, não bộ sẽ ghi nhận nó như một trải nghiệm hạnh phúc, từ đó dễ dàng duy trì lâu dài. Vậy hãy biến việc uống trà thành thói quen mỗi ngày để kết nối lại với chính mình, lắng nghe cơ thể và nuôi dưỡng hệ miễn dịch dẻo dai, bền bỉ từ bên trong.

Giao mùa sẽ không còn là nỗi lo nếu ta biết lắng nghe và chăm sóc cơ thể đúng cách. Đừng đợi đến khi những cơn mệt mỏi hay ốm vặt lên tiếng mới bắt đầu quan tâm đến sức khỏe. Hãy chủ động bảo vệ mình mỗi ngày theo cách tự nhiên và bền vững.

Và bắt đầu từ những điều đơn giản: Chế độ ăn uống cân bằng, giấc ngủ trọn vẹn, thư giãn tâm trí, vận động nhẹ nhàng, giữ vệ sinh và giữ ấm cơ thể đúng cách và đặc biệt là thói quen uống trà thảo mộc. Những điều nhỏ bé ấy không chỉ giúp tăng cường hệ miễn dịch, mà còn là cách ta yêu thương chính mình, nhẹ nhàng, tinh tế để vững vàng trước mọi thay đổi của thời tiết.

Tài liệu tham khảo

1. “Tăng cường miễn dịch phòng bệnh mùa lạnh” – Báo Sức khỏe & Đời sống – Cơ quan ngôn luận của Bộ Y tế (…)
2. “Lợi ích sức khỏe từ trà thảo mộc” – Báo VnExpress Sức khoẻ (…)
3. “Trà hoa vàng: 1 Giải pháp tự nhiên tăng cường hệ miễn dịch hiệu quả” – Tự nhiên tinh khiết (…)
4. “Nutrition and Immune Function” – Harvard T.H. Chan School of Public Health (…)
5. “Herbal Teas and Their Health Benefits” – National Center for Complementary and Integrative Health (NCCIH) (…)